Meithrin cymuned o hyrwyddwyr coedwigoedd trefol 

24-06-2025

Mae hyn yn eich helpu i adnabod a deall lle mae angen newid drwy benderfynu pa ganlyniadau rydych chi’n gweithio tuag atynt:

• Ystyriwch ddechrau gyda’r materion sy’n bwysig i bobl leol a llunio eich syniadau o amgylch y rhain
• Ystyriwch sut i godi ymwybyddiaeth a chyfathrebu eich syniad mawr yn yr ardaloedd rydych yn cynllunio i weithio ynddynt
• Ystyriwch sut i alinio eich syniad gyda strategaethau a chynlluniau eraill
• Defnyddiwch ddata Sgôr Tegwch Coed y DU er mwyn penderfynu ar leoliadau sy’n cael blaenoriaeth a chymharu’r gorchudd coed mewn cymdogaethau gerllaw

Er mwyn eich helpu i wneud hyn, dylech fapio rhanddeiliaid a phrosiectau’r gorffennol er mwyn adnabod pwy a beth allai fod ar goll. Ewch ati i adnabod eich cryfderau a gwendidau chi a’r bobl rydych yn gweithio gyda hwy. Dylech gydnabod ble y gallwch chi i gyd gefnogi’r hyn sydd eisoes yn digwydd.

Mae’n bosib y bydd hyn yn ymddangos yn rhywbeth rhy amlwg i’w ddweud, ond mae’n bwysig cymryd amser go iawn i ddod i adnabod y bobl a’r cymunedau allweddol rydych chi’n creu partneriaeth gyda hwy.

Meddyliwch am fod yn bartner hael, sy’n rhoi eich amser, adnoddau, arbenigedd, eiriolaeth a deunyddiau ffisegol lle mae’n bosib. Mae hyn yn arbennig o bwysig mewn cymunedau sydd wedi eu hymyleiddio lle mae mannau gwyrdd a seilwaith gwyrdd (megis coed) wedi cael eu hesgeuluso. Gwnewch yn siŵr bod gennych chi’r bobl gywir gyda’r sgiliau cywir yn eu lle sy’n deall bod rhoi’n hael nid dim ond yn broses i’w dilyn. Mae’n egwyddor i’w gwerthfawrogi sy’n seiliedig ar ddealltwriaeth o anghenion pobl a llefydd.

Meddyliwch ynghylch pa hyfforddiant a sgiliau ychwanegol y gallai pawb fod ei angen a lle y gallwch gael mynediad at y rhain.

Pwyntiau gwirio 

• Oes gennych chi’r sgiliau amrywiol gofynnol ar draws eich partneriaeth?
• Oes gennych chi’r cyfuniad cywir o wybodaeth dechnegol a sgiliau ymgysylltu?
• Ydych chi’n gwirio eich syniad gwreiddiol yn rheolaidd wrth i’ch partneriaeth dyfu?
• Ydych chi’n bodloni angen gwirioneddol?

Mae hyn yn golygu cyfathrebu’n agored, mewn ffordd sy’n ystyriol a pherthnasol gyda gwahanol grwpiau o bobl. Gall y cam hwn gael ei ymestyn neu ei leihau yn dibynnu ar p’un a ydych chi’n cynllunio digwyddiad unigol neu gyda’r nod o gynyddu gorchudd canopi ar draws eich cymdogaeth gyfan.

• Gweithiwch yn gydweithrediadol er mwyn deall gwybodaeth a diddordeb sy’n bodoli eisoes ac ystyried sut allwch chi adeiladu ar hyn er mwyn cefnogi fforest ddinesig sy’n datblygu
• Siaradwch gyda chymaint o bobl â phosib er mwyn casglu syniadau ynghylch sut maent eisiau gwella eu gofodau
• Cyflogwch arbenigwyr cyd-ddylunio er mwyn datblygu dewisiadau penodol gyda phreswylwyr a grwpiau cymunedol
• Meddyliwch yn ofalus ynghylch sut rydych chi’n cyflwyno’r weledigaeth fawr (fformat, cynnwys a sianeli cyfathrebu)
• Paratowch eich cynllun ar gyfer y dyfodol drwy ystyried pwy fydd yn gyfrifol am beth yn y tymor hir

Meddyliwch p’un a ydych eisiau ffurfioli eich cytundeb neu gael rhywbeth yn ysgrifenedig. Gall hyn fod yn ddefnyddiol os yw’r naill bartner neu’r llall yn gwneud cais am ariannu neu os oes cyfrifoldebau allweddol rydych angen i un sefydliad eu cynnal wrth symud ymlaen. Gall hyn fod yn gytundeb syml, er enghraifft gallech ysgrifennu i lawr eich hymrwymiad ar y cyd, neu ofyn i’ch tîm cyfreithiol am gefnogaeth i greu Memorandwm o Ddealltwriaeth ynghyd ag unrhyw ganiatâd sydd ei angen gan berchnogion tir.

Mae cynllunio da yn hanfodol ar gyfer llwyddiant. Meddyliwch beth yw’r amseroedd gorau ar gyfer eich gwahanol weithgareddau. Er enghraifft, mae gweithgaredd plannu coed llwyddiannus yn y gaeaf angen ei gynllunio fisoedd ymlaen llaw. Gall y gwanwyn fod yn amser gwych i sylwi ar goed a’u gwerthfawrogi. Mae’r haf yn amser da i siarad gyda phobl ynghylch buddion coed. Tymor yr hydref a’r gaeaf yw’r rhai gorau er mwyn cael cymunedau i gymryd rhan mewn plannu coed.

Gallwch wneud y gorau o’r cyfleoedd drwy adolygu pa weithgareddau sy’n gweithio’n dda gyda phartneriaid a sefydliadau lleol. Gall eu harbenigedd a’u profiad helpu i arwain eich cynllun gweithgareddau, ac yn gyfnewid am hyn dylech fod yn dryloyw ynghylch yr hyn rydych chi’n ei wneud a’r rhesymau dros eich penderfyniadau.

Nawr eich bod wedi creu momentwm cymunedol, mae’n amser ei roi ar waith gyda gweithgareddau plannu coed. Gwnewch yn siŵr bod pawb sydd yn gysylltiedig â hyn yn gwybod beth sy’n ddisgwyliedig ohonynt, beth allant ei ddisgwyl o’r profiad a beth sy’n digwydd nesaf. Canolbwyntiwch ar sicrhau bod eich gweithgaredd yn gynhwysol a meddyliwch am ffyrdd y gallwch chi gadw pobl yn rhan o hyn y tu hwnt i blannu coed, ac yn rhan o weithgareddau eich sefydliad.

Cynhaliodd Birmingham TreePeople gyfres o ddigwyddiadau ar ôl plannu er mwyn cadw diddordeb pobl. Roedd hyn yn cynnwys adrodd straeon, ysgrifennu barddoniaeth a chystadlaethau posteri.

Bydd pwy bynnag sydd berchen y tir fel arfer yn parhau i fod yn gyfrifol am ddiogelwch coed oni bai bod rhwymedigaeth yn cael ei drosglwyddo’n ffurfiol. Ond gall cymunedau barhau i ddarparu gofal ychwanegol dros goed a chynyddu eu buddion, felly meddyliwch am ffyrdd creadigol a dengar o’u cadw’n rhan o bethau.

Mae’r Arboricultural Association yn cynnig cyngor ar ddyfrhau coed ifanc, a gall hyd yn oed ddarparu tagiau “Rhowch Ddŵr i Mi Plîs”. Clymwch eich gweithgaredd gyda’r hyn sydd eisoes yn gweithio a beth sydd eisoes yn ei le yn lleol.

Mae Birmingham TreePeople wedi gosod caniau dŵr cyhoeddus gyda chloeon arnynt ger coed maent wedi’u plannu, fel y gall unigolion hybu unrhyw weithgaredd dyfrhau sydd wedi’i drefnu.

Ystyriwch rannu cyfrifoldeb parhaus gyda sefydliadau angor, grwpiau cymunedol neu bobl leol allweddol, a dod o hyd i ffyrdd i’w gwobrwyo hwy am eu hamser a’u hymrwymiad parhaus. Fel yma gallwch sicrhau bod cefnogaeth ddi-dor ar gyfer eich coedwig drefol yn parhau tra rydych yn dechrau prosiect arall mewn ardal arall.

Cadwch mewn cysylltiad gyda’ch cysylltiadau a meddyliwch beth allwch chi ei gynnig, gan gynnwys cyfleoedd hyfforddi, cyngor ar reoli neu gyfarpar, ac offer. Cyfeiriwch hwy tuag at gyfleoedd ariannu a dathlwch eu gwaith yn gyhoeddus. Dychwelwch pryd bynnag mae eich fforest angen rheolaeth bellach er mwyn lleihau’r tebygolrwydd o fod angen ymyrraeth arwyddocaol ac annog rheoli rhagweithiol.